Spataders

Ons vaatstelsel is een ingenieus systeem dat ons bloed door ons lichaam transporteert. Een van de problemen die kunnen optreden, zijn spataders, ook wel bekend als varices. Deze kronkelende en uitgezette aders komen vaak voor in de onderste ledematen. Met deze tips en trics duiken we in de wereld van spataders, beginnend met de basisprincipes van ons vaatstelsel en waarom spataders zich kunnen ontwikkelen. Je leest ook welke factoren spataders kunnen beïnvloeden en hoe ze kunnen worden behandeld.

Wat zijn spataders?

Spataders, ook wel bekend als varices, zijn uitgezette en vaak gekronkelde aders die zich meestal in de onderste ledematen manifesteren. Deze aders kunnen verschijnen als blauwe of paarse lijntjes op de huid of zelfs als duidelijk zichtbare, verdikte bloedvaten die door de huid heen schijnen. Spataders ontstaan wanneer de normale mechanismen die de terugkeer van bloed naar het hart reguleren, verstoord raken. Factoren zoals zwakte of beschadiging van kleppen in de aders, gebrek aan fysieke activiteit, langdurig staan, en zwangerschap kunnen bijdragen aan het ontstaan en de progressie van spataders. Hoewel spataders op zichzelf meestal onschadelijk zijn, kunnen ze ongemak en esthetische zorgen veroorzaken. Bij ernstige gevallen kan behandeling noodzakelijk zijn om complicaties te voorkomen.

Negatief beïnvloedende factoren

Er zijn verschillende factoren die het ontstaan en de voortgang van spataders kunnen bespoedigen. Hier zijn enkele van de belangrijkste:

• Staande beroepen: Mensen met beroepen die langdurig staan vereisen, zoals kappers, verpleegkundigen en winkelbedienden, lopen een groter risico op spataders. In deze situaties werkt de zwaartekracht tegen ons lichaam, waardoor de normale opwaartse bloedstroom bemoeilijkt wordt. Dit kan leiden tot de uitzetting van aderen.
• Gebrek aan fysieke activiteit: Een zittende levensstijl kan het ontstaan van spataders bevorderen. Regelmatige lichaamsbeweging is cruciaal om de spierpomp in ons lichaam te activeren, waardoor de bloedstroom wordt bevorderd en het risico op spataders wordt verminderd.
• Zwangerschap: Tijdens de zwangerschap ondergaat het vrouwelijk lichaam tal van fysiologische veranderingen om aan de behoeften van de foetus te voldoen. Het toegenomen bloedvolume en de veranderingen in hormoonspiegels kunnen leiden tot ontspanning en uitzetting van de bloedvaten. Bovendien kan de druk op de venen in het bekkengebied toenemen naarmate de zwangerschap vordert, wat het risico op spataders vergroot.

Het is belangrijk op te merken dat deze factoren het ontstaan en de progressie van spataders kunnen versnellen, maar niet noodzakelijkerwijs leiden tot spataders bij iedereen die eraan wordt blootgesteld. 

Symptomen

Hoewel spataders op zichzelf meestal onschuldig zijn, kunnen ze een verscheidenheid aan symptomen veroorzaken. Deze symptomen variëren van mild tot ernstig en kunnen zowel fysiek als esthetisch ongemak veroorzaken. Hier zijn enkele van de meest voorkomende symptomen geassocieerd met spataders:

• Pijn: Een van de meest voorkomende klachten bij spataders is pijn, vaak geconcentreerd in de benen. Deze pijn kan variëren van een mild, zeurend ongemak tot scherpe pijn die verergert na langdurig staan of zitten.
• Zwaar gevoel: Veel mensen met spataders ervaren een constant zwaar gevoel in hun benen. Dit gevoel kan verergeren na een lange dag van staan of zitten. Het valt eerst op als je de trap op gaat.
• Jeuk: Jeuk in de buurt van spataders is een ander veelvoorkomend symptoom. Deze jeuk kan mild zijn, maar voor sommige patiënten kan het zeer hinderlijk zijn.
• Esthetische zorgen: Spataders zijn vaak zichtbaar onder de huid en kunnen als cosmetisch storend worden ervaren. Ze kunnen variëren van fijne, blauwe lijnen tot duidelijk zichtbare, verdikte aderen die door de huid heen schijnen.

Het is belangrijk op te merken dat niet iedereen met spataders al deze symptomen zal ervaren, en de ernst kan variëren van persoon tot persoon. Mensen die last hebben van symptomen zoals pijn, zwaar gevoel of jeuk in de benen, nemen best contact op met hun hulpverlener.

Tips voor preventie

• Blijf actief: Regelmatige lichaamsbeweging is cruciaal voor het bevorderen van een gezonde bloedcirculatie. Voor zwangere vrouwen is regelmatige beweging, zoals zwemmen, wandelen of specifieke zwangerschapsoefeningen zoals bij zwangerschapspilates of zwangerschapsyoga, heel erg aanbevolen. Dit helpt de spierpomp te activeren en ondersteunt een goede doorbloeding.
• Vermijd langdurig staand of zittend werk: Voor zwangere vrouwen die werkzaam zijn in beroepen waarbij langdurig staan vereist is, is het essentieel om regelmatig pauzes te nemen om te zitten en de benen omhoog te brengen. Als mogelijk, probeer de werksituatie aan te passen om de druk op de benen te verminderen.
• Draag comfortabele schoenen: Kies schoenen met lage hakken en een goede ondersteuning om de kuitspieren te helpen werken en de doorbloeding te bevorderen.
• Vermijd oververhitting: Overmatige hitte kan de uitzetting van bloedvaten bevorderen. Draag lichte, luchtige kleding en probeer te voorkomen dat je te lang in warme omgevingen verblijft.
• Blijf gehydrateerd: Voldoende water drinken is essentieel om de viscositeit van het bloed op peil te houden en de bloedstroom te ondersteunen.
• Gezonde voeding: Een uitgebalanceerd voeding met veel vezels kan constipatie voorkomen, wat de druk op de aders kan verhogen. Dit geldt voor zwangere vrouwen, aangezien constipatie vaak voorkomt tijdens de zwangerschap.
• Benen omhoog leggen: Zwangere vrouwen kunnen 's avonds de benen omhoog leggen om de bloedstroom te verbeteren. Dit kan helpen om eventuele vochtophoping in de benen te verminderen.
• Steunkousen: Voor zwangere vrouwen met een verhoogd risico op spataders, zoals bij eerdere spataderklachten in de familie, een staand beroep, kan het dragen van therapeutisch elastische kousen worden overwogen. Deze kousen helpen de bloedstroom te ondersteunen en verminderen het risico op spataders.
• Vermijd grote gewichtstoename: Zwanger zijn gaat vaak gepaard met een gewichtstoename, een gezond gewicht binnen de aanbevolen grenzen kan het risico op spataders verminderen. Vraag raad bij je vroedvrouw

Wat als je spataders en klachten hebt?

Als je spataders hebt, pas dan alle bovenstaande tips toe. Daarnaast raden we steunkousen aan. Deze kousen oefenen druk uit op de aderen en helpen de bloedstroom te ondersteunen. Ze zijn effectief in het verminderen van symptomen zoals pijn en zwelling. 

Steunkousen zorgen voor een verhoogde externe druk op de bloedvaten waardoor ingespeeld wordt op het uitzetten van de bloedvaten en het onvolledig sluiten van de kleppen in de bloedvaten.

Het aanbod is divers. Aderspatkousen bestaan in heel wat verschillende kleuren, vormen, lengtes, maten en diktes en dit van verschillende merken (enkele voorbeelden: Bota, Jobst, Mediven, Bauerfind en Sigvaris). Met teen, zonder teen, van kniekousen tot panty's over de zwangere buik, van effen zwart over gekleurd tot met een patroon.

Het correct opmeten van deze kousen is van essentieel belang. 

Wie zelf aderspatkousen draagt of al eens gedragen heeft, weet dat het wel wat kracht in de handen vergt om de kousen goed rond de benen te krijgen. Doe je kousen pas aan nadat je benen eerst een tijdje horizontaal lagen, ideaal doe je ze aan voor je uit bed komt.

Spataders, hoewel vaak als een onschuldige aandoening beschouwd, kunnen voor sommigen een bron van ongemak en zorgen worden. Of je nu spataders hebt ontwikkeld of risico loopt, het begrijpen van deze aandoening en de preventieve maatregelen is van essentieel belang voor je welzijn.

De goede nieuws is dat er veel stappen zijn die je kunt ondernemen om spataders te voorkomen en te behandelen. Regelmatige lichaamsbeweging, bewuste levensstijlaanpassingen en het dragen van therapeutisch elastische kousen kunnen allemaal bijdragen aan het verlichten van symptomen en het verminderen van het risico op spataders.

Raadpleeg altijd een arts bij ongerustheid voor een professionele beoordeling en gepersonaliseerd advies.